Bağımlılıkla Mücadele Şubat Ayı Etkinliği
HAFIZADA VE BEYİNDE ÖĞRENME
(Thomas J. Gould, Ph.D.’un Addiction Science & Clinical Practice— December 2010 makalesinden derlenmiştir.)
Hafıza öğrenir: Bilgi ve izlenimleri yakalar ve saklar ve bunlar arasındaki ilişkileri keşfeder. Hafızanın öğrenmesi için olayların beyinde gerçekleşmesi gerekir. Bu fikrin en ikna edici kanıtları arasında, beyin yaralanmaları geçirdikten sonra öğrenme yeteneklerinde ciddi düşüşler yaşayan birçok insan vakası vardır. Belki de en ünlüsü, 27 yaşında epilepsisini kontrol altına almak için geniş beyin dokusunun cerrahi olarak çıkarılmasından sonra uzun süreli bildirimsel hafızasını tamamen kaybeden Henry Molaison'dur. Böylece kalan 55 yıl boyunca birkaç dakika önce başına gelen hiçbir şeyi aklına getiremiyordu.
Nörobilim araştırmaları, öğrenmeyi beyindeki sinir ağlarını öğrenmenin detaylandırılmasıyla ilişkilendirmiştir.
Birçok deney, öğrenme gerçekleştikçe, seçilen nöronların aktivite seviyelerini artırdığını ve diğer nöronların ağlarıyla yeni bağlantılar oluşturduğunu veya kurulu bağlantıları güçlendirdiğini ortaya koymuştur. Ayrıca, nöronal aktiviteyi ve ağ oluşturmayı önleyen deneysel teknikler öğrenmeyi engeller.
Hayvanlarla yapılan sinirbilim araştırmaları beynin öğrenmeyi destekleyen sinir ağlarını nasıl oluşturduğunu ve sürdürdüğünü aydınlatıyor. Tanımlanan bir süreç, uzun vadeli güçlendirme (LTP), öğrenmenin temel yönlerine paralel özelliklere sahiptir.
• İki fikri veya hissi ilişkilendirmeyi öğrendiğimizde, ortaya çıkan şey birinin diğerini hatırlaması muhtemeldir. Benzer şekilde LTP'de güçlü veya yüksek frekanslı uyarım alan bir nöron başka bir nörona aynı kaynaktan gelecek uyarılara karşı daha duyarlı hale gelerek yanıt verir;
• Yeni öğrenilen materyal kısa süreli belleğimize girer ve daha sonra uzun süreli belleğimize yerleşebilir veya yerleşmeyebilir. Benzer şekilde LTP kısa süreli fizyolojik süreçlerin yukarıda bahsedilen nöronal duyarlılık artışını desteklediği erken bir aşamaya ve daha uzun süreli fizyolojik süreçleri içeren bir geç aşamaya sahiptir;
• Hayvan çalışmaları LTP ve öğrenmede aynı biyokimyasal değişim dizilerinin (hücre sinyal akışı basamakları) bazılarını ortaya çıkarmıştır.
LTP ve öğrenmede biyokimyasal değişiklikler (hücre sinyal akışları). Örneğin araştırmacılar bir maddenin üretimini bastırmanın farelerin hipokampüsündeki enzim (protein kinaz A) LTP'yi önlediği ve hayvanların bir labirent hakkında önceden öğrenilmiş bilgileri tutma yeteneğini engellemiştir. LTP her beyin bölgesinde görülmemekle birlikte, çekirdek akumbens, prefrontal korteks, hipokampus ve amigdala hem bağımlılık hem de öğrenme ile ilgili tüm bölgelerde gösterilmiştir.
Prof. Dr. Dr. Şakir Önder ÖZKURT
Eğitim Fakültesi
Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü
Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı
Afiş: İktisat Fakültesi öğrencileri tarafından hazırlanmıştır.
18.03.2024 10:37 || 70 kez okundu.